Brainwash Festival

Susan Blackmore

Evolutie & de toekomst van AI

Darwins evolutietheorie heeft onze kijk op de wereld voorgoed veranderd. De impact van evolutionaire processen is volgens de Britse psycholoog en fysioloog Susan Blackmore echter nog groter dan we denken. Evolutie rijkt verder dan alleen onze genen, data evolueert ook. Apps, tools en digitale systemen hebben hun eigen voortplantingsdrift en overlevingsstrategieën die onze opvattingen over AI hopeloos gedateerd maken. Een waarschuwing over techniek die ons gebruikt, misbruikt en misschien zelfs uitroeit.

It´s hard to get a good meme out of your head - and it spreads like wildfire among all your friends. The eccentric psychologist and physiologist Susan Blackmore contends that Darwin´s theory of evolution can be applied not only to memes, but also to technological 'temes'. According to her, Apps, tools and digital systems have their own reproductive urge and survival instinct. A warning against technology that uses and abuses us and may one day even destroy us.

Paul Mason

Bullshit jobs & postkapitalisme

Ontwrichting van de arbeidsmarkt door uitgebreide automatisering, een vermenigvuldiging van 'bullshit jobs' en hyperintelligente algoritmen die ons beter kennen dan wij onszelf. Zie hier onze toekomst als we het roer niet snel omgooien, aldus de Britse econoom Paul Mason. Tijd voor een nieuw postkapitalistisch systeem met een economie gebaseerd op zelfmanagement, een deeleconomie en een basisinkomen. Alleen dan kunnen we ontkomen aan de allesbepalende financiële logica van het neoliberalisme.

Dislocation of the labour market by widespread automation, the multiplication of 'bullshit jobs' and hyperintelligent algorithms that know us better than we know ourselves. This will be our future if we don´t change our course fast, according to the British economist Paul Mason. Time for a new post-capitalist system in which the economy is collaborative, based on self-management and basic income. Only then, can we escape the all-determining financial logic of neoliberalism.

George Monbiot

Sociale & ecologische crisis

Hoe overwinnen we toenemende vervreemding, ecologische rampspoed en een verlies aan betrokkenheid met onze medemens? Volgens de Britse denker George Monbiot moeten we onze relatie tot de natuur, de medemens en vooral onszelf hervinden. Monbiot is een van de meest gelezen kritische denkers van het Engelse taalgebied, en laat er geen twijfel over bestaan: we zijn bezig er een puinhoop van te maken. We vernietigen onze leefwereld. Een alarmerende hoeveelheid planten en dieren sterft uit. De aarde warmt op, met alle gevolgen van dien. Maar ook de solidariteit staat onder druk. Ongelijkheid, haat en geweld nemen toe. Niet bepaald een beeld om vrolijk van te worden. Maar het laatste wat we volgens Monbiot moeten doen is bij de pakken neerzitten. We kunnen meer dan we vaak denken. Monbiot is schrijver, columnist bij The Guardian en geldt als een van de meest betrokken denkers van deze tijd. Hij weet als geen ander te inspireren om in actie te komen en vooral de hoop niet te verliezen.

Ecologist and activist George Monbiot is considered to be one of the most influential British thinkers of our time. In his view, thirty years of neoliberalism have broken the world. It is the cause of our social, ecological and political crises. Monbiot concludes that we need a new story, a new narrative to liberate society. He holds up a merciless mirror and suggests that it is above all the relationship with ourselves that we need to reinvent. Cheerful yet determined, Monbiot shows us how.

Branko Milanovic

Ongelijkheid, noodlot & superrijken

Branko Milanovic is voormalig hoofdeconoom van de Wereldbank en een van de meest besproken economen van dit moment. De winnaars van deze tijd zijn niet alleen de superrijken, stelt hij, maar ook de middenklasse van opkomende economieën in Azië. De verliezers dat zijn wij: werkende mensen in ontwikkelde landen. Verklaart dat het Westerse onbehagen? Een must-hear voor iedereen die wil begrijpen hoe we ervoor staan, waar we op afstevenen en welke koersveranderingen het noodlot nog af kunnen wenden.

Branko Milanović is a former Lead Economist at the World Bank and one of the world´s foremost economists on inequality. The winners of our time are not only the super-rich, he says, but also the middle class of upcoming economies in Asia. The losers are us: working people in developed countries. Does that explain our Western discontent? A must-hear for those who want to understand how we got where we are, where we are heading and which changes of course must be made to avert disaster.

Gloria Wekker

Ongemak, omgang & onschuld

We leven in roerige tijden waarin het steeds moeilijker lijkt voor verschillende groepen in de samenleving om elkaar werkelijk te horen, laat staan te begrijpen. Hoogleraar Gender en etniciteit Gloria Wekker schreef een brief aan haar nichtje van 16, een zwart meisje in de provincie. Ze legt uit wat het voor haar betekent om een zwarte vrouw te zijn in Nederland en wat ervoor nodig is om te overleven en te floreren. Maar betekent dat, dat er alleen werk aan de winkel is voor mensen-van-kleur? Niet natuurlijk! Wekker bespreekt wat het betekent voor jonge mensen om wit te zijn in deze samenleving. Welke privileges brengt dat met zich mee en wat ga je met die privileges doen? Hoe kan je een bondgenoot worden van mensen-van-kleur?

Maxim Februari

Mens-zijn & ongeremde data

De wereld wordt bedreigd door een soort tumor van data, die losgebroken is uit het digitale universum en autonoom opereert. In de geestige en tegelijkertijd kritische roman Klont van filosoof Maxim Februari heeft niemand nog de controle. Onze verzameling gegevens vormt een soort uitdijende kloon van de werkelijkheid. Het internet en de transparante samenleving maken verhalen en originaliteit overbodig, want alles en iedereen is verbonden. Wat betekent mens-zijn in een gedataficeerde wereld?

Paul Verhaeghe

Falen, idealen & eigenheid

De vloedgolf aan burn-outs, faalangsten en depressies is het gevolg van onze persoonlijke en maatschappelijke idealen. 'Elke maatschappij creëert zijn eigen aandoeningen', stelt Paul Verhaeghe. Deze Vlaamse psychoanalyticus vertelt tijdens Brainwash over de schaduwkanten van onze ideaalbeelden: Het streven naar individualisme leidt tot zelfredzaamheid en eigenheid, maar brengt ook ziektes met zich mee. En zo is dat in alle samenlevingen. Hoe kunnen we dan toch een gezondere maatschappij creëren?

Griet Op de Beeck

Leven & overleven

De Vlaamse schrijver Griet Op de Beeck schrijft over ouders en kinderen. Over kapotte mensen en hoe zij ongewild anderen ook kapotmaken. Over waar verantwoordelijkheid eindigt en schuld begint. Over geheimen en eenzaamheid. Over ziekte en zwijgen. Over de gevaren van sterk zijn. Over het belang van spijt hebben. Over vergeten en niet kunnen vergeten. Over machteloosheid en jezelf durven redden. Over evolutie versus stagneren. En over de liefde natuurlijk, omdat dat alles is wat we hebben, of toch bijna. Griet Op de Beeck spreekt over manieren om dit leven te overleven, door te kijken naar wat is, en vervolgens iets te doen met die inzichten.

Romana Vrede

Schoonheid & details

Van haar ernstig autistische zoon leerde Romana Vrede een open blik te hebben naar de wereld in al haar vreemdheid om ons heen. Waarom gedragen mensen zich zoals ze dat doen? Samen weten ze: wat er in de toekomst precies gaat gebeuren kan je nooit zeker weten. Wél moet je je inzetten voor de dingen die je belangrijk vindt, zoals Vrede zelf ook doet in haar acteer- en schrijfwerk. De actrice en theatermaker won in 2017 nog de Theo d’Or voor beste vrouwelijke hoofdrol en is de eerste zomergast deze zomer.

Ad Verbrugge

Globalisering & Burn-outs

We voelen en zeggen het allemaal: we leven in een spannende tijd. Enorme veranderingen als globalisering, digitalisering en secularisering zijn in volle gang en vragen ons in rap tempo mee te veranderen. Wat staat er op het spel en waar moeten we op letten als we ons proberen aan te passen aan de nieuwe wereldorde? Filosoof en voormalig Zomergast Ad Verbrugge vertelt over het einde van globalisering, de burn-outs en moraliteit in het postmoderne bestaan en gaat in gesprek met Gabriel van den Brink, Haroon Sheikh en Govert Buijs.

Alfred Birney

Zin & het leven

Met De tolk van Java wint Alfred Birney in 2017 de Libris Literatuur Prijs. Deze autobiografische roman geeft een ontluisterende kijk op de koloniale oorlog in Nederlands-Indië en beschrijft op een beklemmende manier het extreme geweld tijdens de dekolonisatie. Premier Mark Rutte gaf het boek als verplichte kost mee aan de ministerraad voor in de zomervakantie. Birney wordt geïnterviewd aan de hand van de beroemde lijst met vragen in 1886 opgesteld door Marcel Proust. Vragen die op het eerste gezicht eenvoudig lijken, maar Birney zullen dwingen om tot de kern te komen, en al pratende de zin van het leven op het spoor te komen.

Avinash Changa

Virtual reality & de toekomst

Hoe gaat VR de wereld rechtvaardiger en mooier maken? Virtual reality is misschien wel een even grote revolutie als het internet, een revolutie die onze wereld ingrijpend gaat veranderen. Avinash Changa - BBC’s Business Insider noemt hem ‘one of the leading lights in the sector’ - voorziet een toekomst waar VR veel verder gaat dan science fiction en de game industrie, het kan ons helpen angsten te overwinnen, begrip voor andersdenkenden te krijgen, zorg en onderwijs ingrijpend te veranderen. Alles wat er nog nodig is om zo ver te komen is durf en lef, van overheden en instanties, maar ook van iedereen die nog nooit een VR-bril heeft opgehad.

Babah Tarawally

Asielzoeker, Afrikaan & meer vooroordelen

Babah Tarawally woont even lang in Nederland als eerder in zijn land van herkomst, Sierra Leone. Door witte en zwarte mensen is hij op talloze manieren gelabeld: als asielzoeker, vluchteling, allochtoon, migrant, Afrikaan en zwarte man. Of hij wordt gewaarschuwd voor de ‘boze witte man’. Ooit is hij juist voor het oorlogsgeweld van ‘boze zwarte mannen’ gevlucht. Aan de hand van zijn levensverhaal maakt Tarawally duidelijk dat we niet gevangen hoeven te blijven in zwart-witdenken.

Babs Gons

Drama & Poëzie

Babs Gons mag je zonder twijfel Drama Koningin noemen. Haar verhalen zijn dramatisch poëtische vertellingen waarbij ze de gebeurtenissen uit haar eigen leven, de ervaringen uit de levens om haar heen en uit jouw leven ter inspiratie neemt. Ze deelt rake klappen uit, ontroert maar laat je met het grootste gemak ook lachen. Een creatieve woordkunstenares met een bite. Tijdens Brainwash gaat Gons in gesprek over empathie en vraagt ze zich af of we kunnen spreken voor iemand anders.

Beate Rössler

Autonomie, Kafka & een geslaagd leven

Wanneer en in hoeverre zijn wij echt vrij in ons handelen en autonoom in de wijze waarop wij leven? Beate Rössler neemt ons mee in haar onderzoek naar het vervulde leven. De Duitse filosoof stelt dat we doorgaans uitgaan van een veel te abstracte opvatting van het begrip autonomie. In gesprek met filosofen en literaire auteurs als Jane Austen en Franz Kafka komt Rössler tot een wezenlijk nieuwe doordenking van wat autonomie is. Uiteindelijk leidt de vraag naar autonomie tot een van de belangrijkste vragen die we kunnen stellen: wanneer kun je spreken van een vervuld of geslaagd leven?

When and to what extent are we truly free in our actions and autonomous in the way we live our lives? Beate Rössler invites us to look at her research on fulfilled life. The German philosopher posits that our concept of autonomy is way too abstract. In conversation with philosophers and returning to the literary works of authors such as Jane Austen and Franz Kafka, Rössler succeeds in an essentially new way of thinking through what autonomy is. The question of autonomy ultimately leads to one of the foremost questions we could ask: when can you conclude a life is fulfilled or successful?

Carl Cederström

Tirannie van geluk

Carl Cederström pleit voor een nieuw geluksideaal. Hij toont aan dat ons huidige ideaal, dat gebaseerd is op een idee van vrijheid en zelfontplooiing, ons gijzelt en beperkt. Bepaalde factoren hebben bijgedragen aan ons huidige idee van geluk, zoals de flowerpower-beweging, de psychoanalyse, de consumptiemaatschappij en de Amerikaanse president Donald Trump. Volgens Carl Cederström - als onderzoeker verbonden aan de Stockholm Business School, verbonden aan The Guardian en schrijver van meerdere succesvolle boeken - is het hoog tijd dat we met onze verbeelding een nieuw ideaal ontwerpen en realiseren.

Carl Cederström is an advocate for a new conception of happiness. He demonstrates how our current ideal, based on the notion of freedom and self-development, holds us hostage and limits us. Among the factors that have contributed to our current notion of what happiness is are the flower power movement, psychoanalysis, consumer society and the American president Donald Trump. According to Carl Cederström – associate professor at Stockholm University, contributor to The Guardian and (co)author of several successful books - it’s high time we used our imagination to design and implement a new ideal.

Dalilla Hermans

Geliefd, gewaardeerd & gekleurd

Dalilla Hermans werd in 1986 in Rwanda geboren, maar groeide op in een klein dorpje in de Kempen, waar ze een van de eersten met een andere huidskleur was. Dat bracht nogal wat uitdagingen met zich mee: Dalilla werd betutteld door zogenaamde progressieve Vlamingen en uitgespuwd door racistische Vlamingen. Maar ze was ook geliefd en werd gewaardeerd door veel meer anderen. De Vlaamse schrijver vertelt over haar zoektocht naar lessen die ze haar zoontje kan meegeven, als persoon met kleur in dit deel van de wereld. Een autobiografisch verhaal met een scherp maatschappijkritisch randje, over hoe ‘kleur’ al twintig jaar haar leven meer bepaald dan haar lief is.

Emanuel Rutten

Geloof & bestaan

We voelen en zeggen het allemaal: we leven in een spannende tijd. Enorme veranderingen als globalisering, digitalisering en secularisering zijn in volle gang en vragen ons in rap tempo mee te veranderen. Wat staat er op het spel en waar moeten we op letten als we ons proberen aan te passen aan de nieuwe wereldorde? Econoom en filosoof Emanuel Rutten gaat in gesprek over het einde van globalisering, de burn-outsamenleving en moraliteit in het postmoderne bestaan met Gabriel van den Brink, Haroon Sheikh en Ad Verbrugge.

Fabian Scheidler

Systeem & Verzet

Fabian Scheidler vertelt hoe 5.000 jaar menselijke beschaving heeft geleid tot een alomvattend systeem van onderdrukking. Een systeem dat slechts uit is op winstbejag, en de grenzen van wat de aarde ecologisch overschrijdt. De Duitse historicus en filosoof beschrijft hoe onze beschaving voortkwam uit een geschiedenis van onderdrukking, hebzucht en geweld. Slavernij bij de Romeinen, de rol van mijnbouw, metaal en wapenindustrie bij het ontstaan van staten, de verwoestende effecten van de Industriële Revolutie, de opkomst van bevrijdingsbewegingen en hun onderdrukking – en tot slot de gestaag voortgaande vernietiging van de natuurlijke leefwereld. Een remedie is volgens hem gelegen in eenvoudige medemenselijkheid, zelforganisatie, echte democratie en verzet tegen onderdrukking.

Fabian Scheidler talks about how 5,000 years of human civilization has led to an all-encompassing system of oppression. A system whose sole aim is to make profit, and that transgresses the boundaries of earth´s ecological system. The German historian and philosopher describes how our civilization is a product of a history of oppression, greed and violence. Slavery under the Romans, the role mining, metal and the arms industry played in the forming of states, the devastating effects of the Industrial Revolution, the rise of independence movements and their suppression – and finally the continuous destruction of the natural world. A remedy, according to Fabian, lies in simple common humanity, self-organization, true democracy and resistance to oppression.

Gabriël van den Brink

Globalisering & moraliteit

We voelen en zeggen het allemaal: we leven in een spannende tijd. Enorme veranderingen als globalisering, digitalisering en secularisering zijn in volle gang en vragen ons in rap tempo mee te veranderen. Wat staat er op het spel en waar moeten we op letten als we ons proberen aan te passen aan de nieuwe wereldorde? Voormalig hoogleraar maatschappelijke bestuurskunde Gabriël van den Brink gaat in gesprek over het einde van globalisering, de burn-outsamenleving en moraliteit in het postmoderne bestaan met Govert Buijs, Haroon Sheikh en Ad Verbrugge.

Govert Buijs

Het postmoderne bestaan

We voelen en zeggen het allemaal: we leven in een spannende tijd. Enorme veranderingen als globalisering, digitalisering en secularisering zijn in volle gang en vragen ons in rap tempo mee te veranderen. Wat staat er op het spel en waar moeten we op letten als we ons proberen aan te passen aan de nieuwe wereldorde? Bijzonder hoogleraar politieke filosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam Govert Buijs gaat in gesprek over het einde van globalisering, de burn-outsamenleving en moraliteit in het postmoderne bestaan met Gabriel van den Brink, Haroon Sheikh en Ad Verbrugge.

Haroon Sheikh

Een nieuwe wereldorde

We voelen en zeggen het allemaal: we leven in een spannende tijd. Enorme veranderingen als globalisering, digitalisering en secularisering zijn in volle gang en vragen ons in rap tempo mee te veranderen. Wat staat er op het spel en waar moeten we op letten als we ons proberen aan te passen aan de nieuwe wereldorde? Filosoof en oprichter van denktank Freedomlab Haroon Sheikh gaat in gesprek over het einde van globalisering, de burn-outsamenleving en moraliteit in het postmoderne bestaan met Gabriel van den Brink, Govert Buijs en Ad Verbrugge.

Janna van Grunsven

Seks, Seksrobots & Intimiteit

De robots komen eraan, dat horen we vaak genoeg. Om onze banen over te nemen, ons huis schoon te maken, onze auto’s te besturen… maar ook om onze seksuele behoeftes te bevredigen. Filosoof Janna van Grunsven gaat in op de grote rol van het lichamelijk bewustzijn bij seks en de manier waarop seksrobots deze lichamelijke intimiteit nabootsen. De wederzijdse kwetsbaarheid die een onderdeel uitmaakt van intermenselijk contact verdwijnt met de opkomst van seksrobots. Wat verliezen we en wat winnen we hiermee? Een verhaal over de toekomst van seks.

Jelle van Baardewijk

Digitalisering & Secularisering

We voelen en zeggen het allemaal: we leven in een spannende tijd. Enorme veranderingen als globalisering, digitalisering en secularisering zijn in volle gang en vragen ons in rap tempo mee te veranderen. Wat staat er op het spel en waar moeten we op letten als we ons proberen aan te passen aan de nieuwe wereldorde? Docent Wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit Amsterdam Jelle van Baardewijk gaat in gesprek over het einde van globalisering, de burn-outsamenleving en moraliteit in het postmoderne bestaan met Gabriel van den Brink, Haroon Sheikh, Govert Buijs en Ad Verbrugge.

Julian Baggini

Troost & Nepnieuws

Julian Baggini - oprichter van The Philosophers' Magazine - stelt ons gerust: de waarheid bestaat! In een tijd waarin we overspoeld worden door nepnieuws en politici glashard feiten ontkennen, toont Baggini ons verschillende bronnen van waarheid. De Britse filosoof wapent ons tegen de opkomst van social media als nieuwsbron en het groeiende wantrouwen tegen feiten. Een betoog voor iedereen die klaar is met post-truth, alternative facts en fake news.

Julian Baggini – co-founder of The Philosophers' Magazine – provides us with reassurance: the truth does exist! At a time when we are swamped by fake news and politicians who blatantly deny facts, Baggini shows us various sources of truth. The British philosopher arms us against the rise of social media as news source and the growing distrust of facts. A discourse for all those who have had enough of post-truth, alternative facts and fake news.

Lisa Doeland

Een plastic toekomst

In onze wegwerpmaatschappij worden we uitgenodigd zo min mogelijk na te denken over waar de spullen waarmee we ons omringen naartoe gaan zodra wij er klaar mee zijn. We behandelen onze prullenbak als een zwart gat, stelt filosoof en literatuurwetenschapper Lisa Doeland, maar door iets weg te gooien verdwijnt het niet. Het gevolg van dat gebrek aan zorg en aandacht: vuilnis. Hoewel we ons ‘restafval’ onder de grond stoppen of verbranden, keert het steeds terug. Niet direct, maar via vreemde omwegen, zoals de plasticsoep, die langzaam bezit neemt van de oceanen, van vissen, en uiteindelijk in microscopisch kleine deeltjes ook van onze lichamen. En dan hebben we het alleen nog maar over plastic. Een oproep om te kijken naar de dingen die we liever niet zien.

Marieke Lucas Rijneveld

Fantasie als overlevingsstrategie

Marieke Lucas Rijneveld (1991) geldt als een van de grootste talenten van de Nederlandse letteren. In 2015 debuteerde ze met de dichtbundel Kalfsvlies, die werd bekroond met de C. Buddingh’ Prijs voor het beste poëziedebuut. De Volkskrant riep haar uit tot literair talent van het jaar. Dit jaar verscheen haar bejubelde eerste roman, De avond is ongemak, over haar lastige jeugd met gereformeerde ouders, een vroeg overleden broer, en fantasie als overlevingsstrategie.

Maurizio Montalti

Een plastic toekomst

Welk materiaal haalt ons uit het plastic tijdperk? Het wondermiddel plastic heeft sinds haar uitvinding de wereld van verpakkingen, speelgoed, alledaagse producten en zelfs medische implantaten veroverd. Maar nu onze oceanen dicht dreigen te slibben met het haast niet-afbreekbare materiaal is het de hoogste tijd om vooruit te kijken. Kunstenaar en biotech-onderzoeker Maurizio Montalti maakt jacht op het materiaal van de toekomst. Een van zijn favorieten? Schimmel! Met filosoof Lisa Doeland gaat Montalti in gesprek over de plasticsoep en hoe we voorbij het tijdperk waarin plastic de oplossing voor alles is kunnen komen. Which material will lead us out of the plastic era? Since its invention, plastic has conquered the world of packaging, toys, everyday products and even medical implants. But now our oceans risk clogging up with this virtually non-degradable material, it is high time to look ahead. Artist and researcher Maurizio Montalti is in pursuit of the material of the future. One of his favourites? Fungus! He joins philosopher Lisa Doeland in a conversation about the plastic soup and how we can escape the era in which plastic is the solution for everything.

René ten Bos

Het Volk & De grot

Hoe verhoudt het antropoceen, het huidige tijdperk van ecologische catastrofes, zich tot de waarheid? Denker des Vaderlands René ten Bos vraagt zich af of het nodig is om ons waarheidsbegrip te nuanceren, opdat ze beter werkt binnen wetenschappen zoals klimatologie en ecologie. Daarvoor hoeven we het nu eens niet over fake news en politiek cynisme te hebben. In plaats daarvan herleest hij de klassieke grotallegorie van Plato op zoek naar verheldering.

Teun van de Keuken

Overleven in de supermarkt

Hoe overleef je de tocht langs de schappen? Journalist, columnist en programmamaker Teun van de Keuken - bekend van het populaire televisieprogramma Keuringsdienst van Waarde, zijn vaste plek bij Jinek en zijn columns in de Volkskrant - helpt je de beste keuzes maken in de supermarkt. Van plofkip naar plakvlees, van pitloos naar slaafvrij en van ambachtelijke fabrieksproducten volgens grootmoeders recept, naar ‘handgekookte’ chips uit industriële ketel. Teun voert je langs de belangrijkste bezienswaardigheden op de afdelingen van de grootgrutter en vertelt je waar je de grootste gevaren kunt verwachten.

Tinkebell

Angst & Gevaar

Kunstenares Tinkebell is in de ban van angst. Ze ziet het overal: intelligente mensen die onder invloed van complottheorieën of irrationele gedachten steeds angstiger worden. Maar wist je dat er na de kernramp in Fukushima niemand is overleden door de straling? En dat de slachtoffers die er wel vielen juist aan de stress bezweken van een leven te midden van misinformatie en achterdocht? Juist met de klimaatcrisis en terreurdreiging is het belangrijk het gevaar van onze angsten beter te begrijpen.

Wolfram Eilenberger

Heidegger, Arendt & Wittgenstein

Wolfram Eilenberger - van 2011 tot 2017 hoofdredacteur van het Duitse Philosophie Magazin - vertelt over de levens en de ideeën van de grootste denkers van het begin van de vorige eeuw. Over de pijlsnelle opkomst van Martin Heidegger en diens liefde voor Hannah Arendt. Over de immer dolende Walter Benjamin, die in Parijs op zoek gaat naar de wortels van de moderne tijd. En over genie en miljardairszoon Ludwig Wittgenstein die, terwijl hij in Cambridge als een god aanbeden wordt, in Oostenrijk in armoede als onderwijzer werkt. In hun verhaal en denken vindt de filosoof, schrijver en journalist een waarschuwing, maar ook grote inspiratie voor de problemen van deze tijd.

Wolfram Eilenberger – chief editor of the German Philosophie Magazin from 2011 till 2017- talks about the lives and ideas of the biggest thinkers of the beginning of the last century. About the soaring popularity of Martin Heidegger and his love for Hannah Arendt. About the wandering Walter Benjamin, who goes to Paris in search of the roots of modern times. And about the genius and billionaire’s son Ludwig Wittgenstein who, while he was adored like a god in Cambridge, worked and lived in poverty in Austria. From their personal stories and thinking, the philosopher, author and journalist extracts a warning, but also great inspiration for the problems of our times.

Boris Konrad

Vergeten & herinneren

Boris Konrad laat zien waartoe ons brein in staat is en ontrafelt de wonderlijke werking ervan. De Duitse hersenwetenschapper vertelt over herinneren en vergeten. Over verbindingen in het brein, en hoe die ontstaan door training. Want een goed geheugen heeft niets met aanleg te maken. Zo gaat Konrad ook in op de Loci-methode, die al gebruikt werd in de Griekse en Romeinse oudheid, en vertelt hij over de wetenschap achter zijn eigen wereldrecords. In 2015 wist Konrad in 15 minuten 215 namen en gezichten te herinneren, en in vier minuten de bestellingen van 50 restaurantgasten te onthouden!

Elize de Mul

Selfies & zelfreflectie

De selfie lijkt misschien slechts een dirty pleasure en de selfiestick een doorn in het oog van iedere lokale bewoner, maar filosoof Elize de Mul ziet meer in de onverzadigbare behoefte onszelf op insta te vereeuwigen. De mens is al gefascineerd met zichzelf sinds het eerste moment dat ze zelfreflectie ontdekte. We houden ons met niets liever bezig dan ons eigen leven, ons succes en falen, wie we zijn en wat we willen. Dit doen we niet alleen op individueel niveau, maar ook op het niveau van de mensheid. Wat zijn wij voor wezens? In plaats van de selfie weg te zetten als nutteloos vertier onderzoekt De Mul tot welke nieuwe conclusies over onszelf deze nieuwe tool ons brengt.

Fleur Jongepier

Bij nader inzien: Voltooid leven

Mag je een eind maken aan je leven omdat je er ‘klaar’ mee bent? Moet de euthanasiewet worden verruimd? Fleur Jongepier, hoofdredacteur van het filosofieblog Bij nader inzien en universitair docent aan de Radboud Universiteit, laat zien dat je voor- en tegenstanders van euthanasie bij ‘voltooid leven’ dichter bij elkaar kunt brengen. Je kunt én het zelfbeschikkingsrecht toejuichen, een belangrijk argument van voorstanders. Én je kunt recht doen aan de overtuiging van tegenstanders dat euthanasie bij ‘voltooid leven’ problematisch is, zeker als het om ouderen gaat die zich in onze samenleving ‘te veel’ voelen.

Drie jonge denkers van filosofieblog Bij Nader Inzien zetten filosofische methoden in om veelgehoorde standpunten uit het publieke debat te ontkrachten.

Gian van Grunsven

Over komen & zelfbeminning

Hoe bereik je werkelijke zelfbeminning in een maatschappij waarin weinig lichaamsbesef en veel economisch denken de norm zijn? In de theaterlezing Over komen bezoekt Gian van Grunsven een leger aan masturbatiegoeroes, beschrijft ze evenredig veel technieken, bevraagt ze taboes en mythes, betrekt ze de geschiedenis en de biologie, om uiteindelijk te komen bij het ultieme O……… Als ze al één conclusie kan trekken uit dat onderzoek is dat theorieën over seks uiteindelijk nooit alleen over seks gaan. Maar ook over ons culturele gebrek, calvinistische krampen en obsessiviteit.

Jan-Willem Duyvendak

Geen plek zoals thuis

Thuis is in de mode. We zien het in de media, waar Ikea-reclames en romantische speelfilms ons eraan herinneren dat er geen plek is zoals thuis, we lezen het in de pamfletten van politieke partijen, die stellen dat ‘iedereen zich thuis moet voelen in Nederland'. Maar realiseren we ons dat thuisgevoel niet alleen een insluitende maar ook een exclusieve emotie is? Dat thuisgevoel in de politiek al snel leidt tot marginalisatie en uitsluiting van nieuwkomers? Socioloog Jan-Willem Duyvendak betoogt dat veel van onze conflicten, frustraties én het populistische ressentiment voortkomen uit de gedachte dat we een recht hebben op thuisgevoel.

Linda Duits

Teloorgang van seksuele tolerantie

Jarenlang werd Nederland gezien als dé voorloper op het gebied van homorechten. Het werd zelfs onderdeel van onze nationale identiteit: tolerantie was Neerlands trots! Inmiddels is Nederland in de top 10 van ranglijstjes op dit gebied al een tijdje niet meer terug te vinden. Wat is er gebeurd? Sociaalwetenschapper Linda Duits neemt ons mee van hoogtijdagen tot homonationalisme, en waarschuwt voor een maatschappelijke backlash tegen seksuele diversiteit.

Marjolijn van Heemstra

Over verwachtingen

Vlak na de geboorte van haar zoon, vroegen mensen aan Marjolijn van Heemstra of het ouderschap zwaarder was dan ze verwachtte. Haar antwoord was nee, maar ‘wel eindeloos veel raarder’. Ze bevond zich opeens in een wereld van lapjes, knisperdingen, halfslaap, verpletterende liefde en nieuwe angsten. Van Heemstra vertelt tijdens een programma van SLAA op Brainwash Festival over verwachting: een nieuw leven dat groeit, de verwachting die daarop volgt, het ouderschap, over de verwachting die niet wordt ingelost en de verwachting die soms op teleurstelling uitdraait.

Matthé Scholten

Bij nader inzien: Preventief opsluiten

Na verschillende incidenten is de discussie over preventief opsluiten van psychiatrische patiënten weer opgelaaid. “Dit had voorkomen moeten worden!” of “Waarom liep de moordenaar van Anne Faber vrij rond?”, lezen we dan in de krant of op sociale media. Matthé Scholten, redacteur van het filosofieblog Bij nader inzien en onderzoeker aan de Ruhr-Universität Bochum, laat zien dat psychiaters met behulp van statistische risicotaxatie-instrumenten en gedwongen opnames inderdaad geweldsdelicten kunnen voorkomen. Maar wat is de prijs van de inzet van deze middelen? Een simpele rekensom maakt duidelijk dat mensen met psychische aandoeningen daarvoor een extreem hoge prijs zullen betalen. En dat is onaanvaardbaar.

Drie jonge denkers van filosofieblog Bij Nader Inzien zetten filosofische methoden in om veelgehoorde standpunten uit het publieke debat te ontkrachten.

Murat Isik

De andere kant van onze samenleving

Onzichtbaar zijn lukt natuurlijk nooit helemaal, maar de hoofdpersoon in het laatste boek van schrijver Murat Isik doet er zijn uiterste best toe. De prijswinnende auteur schetst hoe het is om op te groeien aan ‘de andere kant’ van onze samenleving. In ‘probleemwijken’ als De Bijlmer in Amsterdam en de Schilderswijk in Den Haag. Hoe ziet deze kant van de samenleving er écht uit? Murat Isik gaat in gesprek met Arjen van Veelen (De Correspondent) over de kloof tussen arm en rijk in de Nederlandse en Amerikaanse samenlevingen.

Philipp Blom

Breuklijnen & de Brexit

Een analyse over de grootste veranderingen van onze tijd. Historicus Philipp Blom over het grotere verhaal achter de Brexit. Een uit de Britse historie te verklaren gebeurtenis of een product van de internationale tijdgeest sinds 9/11? Wat dient ons algemene belang méér: nationalisme of cosmopolitisme? Hoe belangrijk is ‘a sense of belonging’ en hoe kan die bevredigd worden? Is de trend die achter Brexit schuil gaat te keren? En zoja: door wie en hoe?

Sem de Maagt

Bij nader inzien: Erfrecht

Veel mensen vinden dat erfbelasting een van de meest onrechtvaardige belastingen is. Mensen hebben toch al belasting betaald over hun vermogen? Waarom moeten hun erfgenamen dat nog eens doen? En waarom zou de staat meeprofiteren van iemands overlijden? Sem de Maagt, redacteur van het filosofieblog Bij nader inzien en universitair docent aan de Universiteit Utrecht, laat zien dat er goede redenen zijn om erfenissen misschien wel zwaarder te belasten en om kritische vraagtekens te zetten bij het huidige erfrecht.

Drie jonge denkers van filosofieblog Bij Nader Inzien zetten filosofische methoden in om veelgehoorde standpunten uit het publieke debat te ontkrachten.

Teun Voeten

De toekomst van oorlogsvoering

Klassieke oorlogsvoering tussen natiestaten, uitgevochten door geüniformeerde strijdkrachten op een afgebakend slagveld, is uitgestorven. Teun Voeten, oorlogsfotograaf en cultureel antropoloog maakte tijdens zijn vele reizen de nieuwe ‘hybride’ oorlog aan den lijve mee. Hybride oorlogvoering is democratisch: iedereen kan strijder worden en professionele training is irrelevant voor de nieuwe krijgers. Maar iedereen kan ook slachtoffer zijn. Burgers zijn een legitiem doelwit. Hoe houd je een oorlog die geen grenzen kent - geografisch, noch in personen of door regelgeving - binnen de perken?

Bas van Bavel

De (on)zichtbare hand

Ons huidige economisch systeem als noodzakelijke voorwaarde voor onze welvaart? Absoluut niet, aldus de internationaal gezaghebbende econoom Bas van Bavel. De vrije markt blijkt welvaartsgroei uiteindelijk juist te remmen en ongelijkheid in de hand te werken: nieuwe economische elites veroveren met hun rijkdom politieke en juridische macht en sluiten nieuwkomers buiten. Zo ging het tijdens de bloeitijd van de Arabische cultuur in Irak, in de Italiaanse steden ten tijde van de Renaissance, en ook in de Gouden Eeuw van Antwerpen en Amsterdam. Als we ons niet snel hard maken voor een alternatief zal hun val ook ons lot zijn.

Menno de Bree

Doe wat goed voelt - en andere onzin

We horen om de haverklap dat we ons gevoel moeten volgen, moeten doen wat goed voelt, kiezen wat we echt willen, authentiek moeten zijn et cetera. Dat klinkt allemaal lekker, maar in de praktijk werken dit soort adviezen voor geen meter. Filosoof Menno de Bree - columnist voor het Financieele Dagblad - bespreekt de populairste raadgevingen, en laat bovenal zien waarom je er niets aan hebt.

Ype de Boer

De inhoudsloze mens

Worden wie je bent! Sinds Goethe en Nietzsche weerklinkt dit credo door het Westen. In films, boeken en zelfhulpcursussen, maar ook op universiteiten en in het bedrijfsleven. In het leven gaat het erom, zo lijkt de boodschap, je ware zelf te vinden en heeft de mens de opgave dit zelf te verwerkelijken. Maar wat betekent het eigenlijk om je op die manier tot jezelf en het leven te verhouden? Zijn er ook andere levensstijlen mogelijk? Filosoof Ype de Boer stelt aan de hand van de grote Italiaanse filosoof Giorgo Agamben een alternatief voor. Met de mens als een wezen dat zich juist niet hoeft te zoeken, verwerkelijken of verbeteren. Juist daarin bestaat menselijk geluk en ongeluk.

Adeola Enigbokan

Vreemdelingen en vrienden

Liefde en vriendschap spelen een belangrijke rol in de leefbaarheid van een stad en toch wordt dat door beleidsmakers maar al te vaak vergeten. Hoeveel potentiële nieuwe vrienden lopen er wel niet dagelijks om ons heen? Kunstenaar en stedenbouwkundige Adeola Enigbokan onderzoekt de rol van liefde en vriendschap in het maken van een leefbare stad. Wat betekent vriendschappelijkheid en hoe belangrijk is het in onze stedelijke levens? Hoe beïnvloedt ontwerp de manier waarop wij van vreemdelingen vrienden maken? Zou het mogelijk zijn om meer liefdevolle steden te ontwikkelen?

Alexander van Wijnen

De wereld in 2030

De wereld staat in brand en of het ooit beter wordt is nog maar de vraag. Het is gemakkelijk om te doemdenken over de toekomst. Maar zijn er ook hoopvolle scenario’s? Toekomstgericht onderzoeksinstituut Freedomlab denkt van wel. Alexander van Wijnen stelt dat Rusland niet als vijand gezien moet worden, maar als een verloren vriend die ons kan beschermen. In zijn onderzoek richt hij zich op de toekomst van de internationale orde en de dynamiek tussen politiek, cultuur, generaties en technologie.

Alicja Gescinska

Nationalist of kosmopoliet

Wat dient ons algemene belang méér: Nationalisme of kosmopolitisme? Hoe belangrijk is ‘a sense of belonging’ en hoe kan die bevredigd worden? Over deze vragen en meer vertelt Alicja Gescinska (Warschau, 1981) tijdens Het Filosofisch Kwintet. Deze Poolse filosoof – in 1988 met haar familie gevlucht van communistisch Polen naar België – wordt als een van de meest toonaangevende jonge filosofen van België en Nederland gezien.

Anders Sandberg

De toekomst van de mens

Worden ouderdom en zelfs de dood ooit gedateerde ziektes? Komt er een dag dat we samen smelten met machines? Of gaan die machines er juist voor zorgen dat ons geen verre toekomst gegund is? Leven we stiekem al in een computersimulatie en is kunstmatige intelligentie al veel verder gevorderd dan we zelf denken? Al deze vragen behoren tot het onderzoeksgebied van filosoof en futurist Anders Sandberg, onderzoeker aan het prestigieuze Future of Humanity Institute aan de Universiteit van Oxford. Laat je meenemen in zijn duizelingwekkende beeld van de toekomst van de mens.

Anna Blijdenstijn

Tolerantie, Jodendom en Islam

Hoe werken denkbeelden uit de Verlichting door in hedendaagse debatten over religie? Verlichtingsfilosofen formuleerden ideeën over tolerantie en religieuze vrijheid, maar schiepen tegelijkertijd hiërarchieën in religies, culturen en etniciteit. Dat zie je terug in hun opvattingen over Jodendom en Islam, stelt Anna Blijdenstein, die in het voorjaar op dit onderwerp promoveert.

Jaarlijks behalen er zo’n twintig filosofen hun PhD aan een Nederlandse universiteit. Op Brainwash vertellen vijf van deze promovendi tijdens Jong & geleerd over het vraagstuk dat hen vier jaar lang tot onderzoekt noopt.

Anna Luyten

Fictieve Stellingen

Mag je een literaire schrijver vragen zinnen uit zijn/haar werk te verdedigen alsof het stellingen zijn? Tijdens Fictieve stellingen interviewen Anna Luyten en Lietje Bauwens auteurs over filosofische overpeinzingen, verstopte (politieke) theorieën en maatschappijkritische reflecties in specifieke literaire zinnen uit hun werk. Anna Luyten (1963) studeerde filosofie, toegepaste literatuurwetenschappen en theaterwetenschappen en werkt als journalist, docent en interviewer.

Arjen van Veelen

De andere kant van onze samenleving

Geen land ter wereld dat zoveel in het nieuws is als Amerika. We volgen de politiek en de media daar op de voet, en kennen Hollywood en New York uit de vele films. Maar als Arjen van Veelen (De Correspondent) naar de vergeten stad St. Louis verhuist, schrikt hij: dit is een steenrijk derdewereldland. Om het Amerika van nu te begrijpen, moet je in St. Louis zijn. Nergens is de kloof tussen arm en rijk, zwart en wit, stad en platteland zo groot als daar. Van Veelen gaat in gesprek met schrijver Murat Isik over de kloof tussen arm en rijk in de Nederlandse en Amerikaanse samenlevingen.

Bart van den Bergh

Depressie en cultuur

In de geestelijke gezondheidszorg wordt depressie tegenwoordig vooral als een hersenziekte of een denkstoornis gezien. Die benaderingen gaan voorbij aan de persoonlijke ervaring van mensen die eraan lijden, stelt Bert van den Bergh, die aan de Erasmus Universiteit promoveerde op de ‘depressie-epidemie’. Volgens Van den Bergh moeten we depressie minder in ons innerlijk en meer in onze cultuur situeren.

Jaarlijks behalen er zo’n twintig filosofen hun PhD aan een Nederlandse universiteit. Op Brainwash vertellen vijf van deze promovendi tijdens Jong & geleerd over het vraagstuk dat hen vier jaar lang tot onderzoekt noopt.

Casper Thomas

Autoritaire verleiding

Liberale democratie zit wereldwijd in de verdrukking. Maar wat maakt een nieuwe generatie sterke leiders en hun anti-liberale politiek aantrekkelijk voor kiezers? Casper Thomas, redacteur bij De Groene Amsterdammer, ging op zoek naar een antwoord op die vraag. Dat bracht hem naar Poetins Rusland, dat zijn rol als grootmacht terug wil. Naar het Hongarije van Viktor Orbán, waar Europees liberalisme wordt afgewezen. Naar India, waar Narendra Modi het hindoe-nationalisme aanwakkert. Naar Erdogans nieuwe Turkije. En naar de Verenigde Staten, Thomas’ huidige standplaats, waar Donald Trump de Amerikaanse democratie op haar grondvesten doet schudden. Waarom vallen steeds meer landen voor de autoritaire verleiding?

Charlotte Van Den Broeck

Fictieve Stellingen

Charlotte Van den Broeck (1991) publiceerde in verschillende literaire tijdschriften en zoekt op het podium naar de beleving van poëzie. Ze debuteerde op overdonderende wijze met haar bundel Kameleon die werd overladen met enthousiaste kritieken en bekroond met de Herman de Coninck Debuutprijs. Ze vertelt over de illusie van subjectieve ervaringen, het verlangen naar houvast en de manier waarop de vrouwelijke identiteit ergens tussen lichaam en woorden wordt geconstrueerd. Wat gebeurt er als zekerheden zoals identiteit en relaties verbroken worden?

Tijdens Fictieve stellingen interviewen Anna Luyten en Lietje Bauwens auteurs over filosofische overpeinzingen, verstopte (politieke) theorieën en maatschappijkritische reflecties in specifieke literaire zinnen uit hun werk.

Christiaan Lomans

Literaire Talentenshow

Christiaan Lomans (1994) is schrijver, muzikant en programmamaker bij Perdu. Ondersteund door live soundscape, een zoektocht vormt naar de mogelijkheid van intimiteit in een door harde vormen geteisterde wereld. Eerder schreef hij Een mensvormig gat. In deze experimentele novelle probeert hij het poëtische en het prozaïsche te laten versmelten, een ontwikkeling die samenvalt met de manier waarop een fictieve stad wordt heroverd door de natuur.

Dit programma is een samenwerking met Slow Writing Lab.

Cody Quattlebaum

De macht van rouw

De afgelopen kwart eeuw zijn we veel politieke vanzelfsprekendheden verloren. Solidariteit, Europese eenheid, gastvrijheid, en nog veel meer: waarom hebben wij zo weinig tijd genomen om om deze verliezen te rouwen? Voordat we kunnen werken aan de samenleving van de toekomst, moeten we eerst tijd nemen om stil te staan. Een pleidooi voor rouw in het politieke en publieke leven.

Met: Ivana Ivkovic (lezing), Paul van Utrecht (gitaar), Jasper le Clercq (viool), Polly Leech (mezzosopraan), Lucas van Lierop (tenor) en Cody Quattlebaum (bas-bariton). Regie: Marcel Sijm. Met filosofische fragmenten van Judith Butler en Rudi Visker en muzikale fragmenten uit de barok, romantiek en hedendaagse muziek. Dit programma is een samenwerking tussen Brainwash Festival en de Nationale Opera & Ballet.

Daan Doesborgh

Voor de ander denken

Daan Doesborgh is schrijver, boekwetenschapper en presentator. In 2010 won hij het Nederlands kampioenschap poetry slam en maakt met SLAA en Vrij Nederland De Poëziepodcast. Hij publiceerde eerder twee dichtbundels en volgend jaar verschijnt zijn debuutroman. Tijdens Brainwash gaat hij in gesprek met Babs Gons over empathie en de vraag of we voor iemand anders kunnen spreken.

Evanne Nowak

Een plastic toekomst

Evanne Nowak (1988) ontwikkelt projecten & programma’s op het snijvlak van duurzaamheid, rechtvaardigheid, identiteit en levensbeschouwing. Op een grondige en creatieve manier onderzoekt ze de betekenis van een zinvol leven. Wat betekent mens zijn en een goed leven leiden in tijden van conflict, ongelijkheid, onzekerheid en klimaatverandering? Tijdens Brainwash modereert Evanne Nowak het gesprek tussen Lisa Doeland en Maurizio Montalti over de plasticsoep, over wat plastic eigenlijk is en hoe we er in de toekomst vanaf komen (als dat al kan).

Fokka Deelen

Ode aan de twijfel

Is twijfelen iets negatiefs? In onze maatschappij vol meningen, standpunten en efficiëntie lijkt het vaak van wel, maar Ode aan de twijfel breekt met die gedachte. In een mix van kunst en filosofie vieren we de twijfel en zoeken we haar op. Theatermaker en kunstenares Fokka Deelen brengt daarom samen met Ode aan de Twijfel een interactief kunstwerk naar Brainwash Festival. Durf jij je twijfels bloot te geven?

Hafez Ismaili M'hamdi

Verantwoordelijk voor de allerkleinsten

Wat is de verantwoordelijkheden van ouders, zorgverleners en de samenleving ten aanzien van toekomstige kinderen en hun gezondheid? Een belangrijke vraag, stelt Hafez Ismaili M’hamdi, want terwijl er behoorlijke gezondheidszorg beschikbaar is in Nederland, wordt nog steeds een groot aantal kinderen ziek geboren. Hafez Ismaili M’hamdi promoveert in november aan de Erasmus MC.

Jaarlijks behalen er zo’n twintig filosofen hun PhD aan een Nederlandse universiteit. Op Brainwash vertellen vijf van deze promovendi tijdens Jong & geleerd over het vraagstuk dat hen vier jaar lang tot onderzoekt noopt.

Haroon Sheikh

De wereld in 2030

De wereld staat in brand en of het ooit beter wordt is nog maar de vraag. Het is gemakkelijk om te doemdenken over de toekomst. Maar zijn er ook hoopvolle scenario’s? Haroon Sheikh denkt van wel. Hij betoogt hoe India het morele kompas van de wereld kan worden. Sheikh is hoofd van Freedomlab Thinktank waar hij zich bezighoudt met veranderende machtsverhoudingen in de wereld als gevolg van economische, technologische en sociaal-culturele ontwikkelingen.

Harpo 't Hart

Pas op, achter je!

Een fenomenologie van het luisteren De wereld wordt steeds auditiever: overheden en bedrijven luisteren ons op grote schaal af, elektronische apparaten herkennen onze spraak en praten terug, en voor onze dagelijkse portie nieuws moeten we wijs zien te worden uit een kakofonie van stemmen. Geluidskunstenaar Harpo ’t Hart vraagt zich af hoe we beter kunnen luisteren. Want luisteren is nu de vaardigheid waarin we ons moeten bekwamen om in deze wereld te navigeren.

Henk van Straten

Familie en achtergrond

Henk van Straten groeide op in Eindhoven met drie oudere halfbroers, zijn stiefvader en zijn moeder, om in de weekenden met diezelfde moeder naar zijn vader in Rotterdam te rijden. Zijn stiefvader was hem liever kwijt dan rijk, dacht hij. Zijn moeder, gevangen tussen twee mannen, was aldoor somber en vertrok op zijn vijftiende naar Curacao. Zijn broers waren zijn broers, maar toch ook weer niet. Tegenwoordig is hij schrijver, journalist en columnist. Met Marieke Lucas Rijneveld gaat hij in gesprek over opgroeien en rebelleren, over weg willen en ook weer niet, en over familie.

Ivana Ivkovic

De macht van rouw

De afgelopen kwart eeuw zijn we veel politieke vanzelfsprekendheden verloren. Solidariteit, Europese eenheid, gastvrijheid, en nog veel meer: waarom hebben wij zo weinig tijd genomen om om deze verliezen te rouwen? Voordat we kunnen werken aan de samenleving van de toekomst, moeten we eerst tijd nemen om stil te staan. Politiek filosoof Ivana Ivkovic houdt tijdens deze muzikale beschouwing een pleidooi voor rouw in het politieke en publieke leven en laat zien dat rouwen ook macht inhoudt.

Met: Paul van Utrecht (gitaar), Jasper le Clercq (viool), Polly Leech (mezzosopraan), Lucas van Lierop (tenor) en Cody Quattlebaum (bas-bariton). Regie: Marcel Sijm. Met filosofische fragmenten van Judith Butler en Rudi Visker en muzikale fragmenten uit de barok, romantiek en hedendaagse muziek. Dit programma is een samenwerking tussen Brainwash Festival en de Nationale Opera & Ballet.

Jasper Le Clerq

De macht van rouw

De afgelopen kwart eeuw zijn we veel politieke vanzelfsprekendheden verloren. Solidariteit, Europese eenheid, gastvrijheid, en nog veel meer: waarom hebben wij zo weinig tijd genomen om om deze verliezen te rouwen? Voordat we kunnen werken aan de samenleving van de toekomst, moeten we eerst tijd nemen om stil te staan. Ivana Ivkovic houdt een pleidooi voor rouw in het politieke en publieke leven. Jasper le Clercq is violist én geluksvogel want hij leidt een afwisselend muzikaal bestaan.

Met: Ivana Ivkovic (lezing), Paul van Utrecht (gitaar), Jasper le Clercq (viool), Polly Leech (mezzosopraan), Lucas van Lierop (tenor) en Cody Quattlebaum (bas-bariton). Regie: Marcel Sijm. Met filosofische fragmenten van Judith Butler en Rudi Visker en muzikale fragmenten uit de barok, romantiek en hedendaagse muziek. Dit programma is een samenwerking tussen Brainwash Festival en de Nationale Opera & Ballet.

Jeroen Hopster

Evolutie en moraal

Primatologen, evolutiebiologen en historici tonen aan dat onze morele oordelen deels vanuit de evolutie verklaard kunnen worden. Maar volgens Jeroen Hopster, filosoof aan de Universiteit Utrecht, betekent dat nog niet dat morele objectiviteit - het idee dat ‘goed’ en ‘kwaad’ bestaan los van onze menselijke interpretatie - een illusie is. Hoe is dat mogelijk?

Jaarlijks behalen er zo’n twintig filosofen hun PhD aan een Nederlandse universiteit. Op Brainwash vertellen vijf van deze promovendi tijdens Jong & geleerd over het vraagstuk dat hen vier jaar lang tot onderzoekt noopt.

Jorik Amit Galama

Literaire Talentenshow

Jorik Amit Galama (1992) is schrijver en beeldend kunstenaar. Na een propedeuse wijsbegeerte aan de UvA voltooide hij in 2016 de opleiding Beeld en Taal van de Gerrit Rietveld Academie. In zijn fictieverhalen staat vaak het individu centraal dat zich probeert te verhouden tot een grotere gemeenschap. Een vraag die hem daarbij bezighoudt, is hoe de kolkende en geraffineerde dynamiek van een groep in taal is uit te drukken? Tijdens Brainwash zal hij deze vraag benaderen vanuit de pogingen die in het verleden zijn gedaan om een perfecte universele taal te creëren.

Dit programma is een samenwerking met Slow Writing Lab.

Karim Benammar

Schaarste en overvloed

We leven in een maatschappij die meer om nemen dan om geven draait. Als maar meer, nooit genoeg, schaarste alom. Kunnen we op een andere manier naar onze consumptiemaatschappij, leefwereld en economie kijken? Misschien wel door ons niet langer te laten leiden door een gevoel van schaarste, vanuit de angst tekort te komen, maar vanuit een gevoel van overvloed. Dat is radicaal en niet vanzelfsprekend, maar kan volgens filosoof Karim Benammar wel het verschil maken. Want er is niet te weinig, er is meer dan genoeg!

Koen Frijns

Literaire Talentenshow

Wat doet twee weken in je eentje op een onbewoond eiland met je? Dichter en theatermaker Koen Frijns (1993) ging ervoor naar Noorwegen. Op Brainwash vertelt hij hoe deze ervaring zijn taal heeft veranderd. Eerder maakte hij de solovoorstellingen De parkieten kwetteren harder, over de gevolgen van tinnitus, en De man van klei, over Koens oud-oom, die omkwam bij een modderlawine op de Sint-Pietersberg. Hij stond onder andere Lowlands en Down the Rabbit Hole!

Dit programma is een samenwerking met Slow Writing Lab.

Lammert Kamphuis

Filosofie voor een weergaloos leven

Voor het leven bestaat geen generale repetitie. Je hebt slechts één kans. Gelukkig kun je bij grote denkers terecht voor wijze raad. In zijn verhaal neemt filosoof Lammert Kamphuis je mee in het denken van enkele van de bekendste Griekse filosofen. Hoe helpt de filosofie van Epicurus je om meer te genieten? En hoe kan een groep filosofen die halfnaakt door Athene liep voorkomen dat je op je sterfbed spijt hebt van je keuzes? Laat je verrassen en ga er zelf mee aan de slag!

Lara Staal

Wie de wet breekt

Steeds meer kunstenaars, theatermakers, architecten en activisten verdiepen zich in het recht. Maar kan kunst wel echt politieke verandering brengen door het rechtssysteem in te zetten? Lara Staal is curator, programmamaker en dramaturg. Ze was werkzaam als programmeur bij Frascati en ontwikkelde verschillende maatschappelijke programma’s waarbij verbindingen werden gelegd tussen kunst en andere domeinen. Tijdens Wie de wet breekt gaat Staal in discussie met voormalig internationaal strafrechtadvocaat Victor Koppe over morele hypocrisie binnen het internationaal recht, de wet als een Westers script en de vraag of performatieve kunstprojecten kunnen bijdragen aan meer gerechtigheid.

Mister Motley organiseert tijdens Brainwash Festival drie gesprekken tussen kunstenaars, wetenschappers en denkers over hedendaagse ontwikkelingen in de kunst.

Lieke Asma

Vrije wil en bewustzijn

Ronkende uitspraken en catchy woorden zoals ‘Wij zijn ons brein’ en ‘babbelbox’ haalden afgelopen jaren regelmatig de krant, maar de onderzoeken erachter laten vaak niet zien wat ze pretenderen te bewijzen. Lieke Asma, gepromoveerd filosoof aan de VU, bestudeerde onder andere neurowetenschappelijke onderzoeken en stelt dat ze in werkelijkheid weinig relevant zijn voor de zaken waar we veel waarde aan hechten.

Jaarlijks behalen er zo’n twintig filosofen hun PhD aan een Nederlandse universiteit. Op Brainwash vertellen vijf van deze promovendi tijdens Jong & geleerd over het vraagstuk dat hen vier jaar lang tot onderzoekt noopt.

Lietje Bauwens

Fictieve Stellingen

Mag je een literaire schrijver vragen zinnen uit zijn/haar werk te verdedigen alsof het stellingen zijn? Tijdens Fictieve stellingen interviewen Anna Luyten en Lietje Bauwens auteurs over filosofische overpeinzingen, verstopte (politieke) theorieën en maatschappijkritische reflecties in specifieke literaire zinnen uit hun werk. Lietje Bauwens (1990) studeerde filosofie in Amsterdam, en doet momenteel een residentie aan de Jan van Eyckacademie in Maastricht. Onder de naam 431 werkt zij samen met Wouter De Raeve aan artistieke onderzoeksprojecten, zoals 'Perhaps it is high time for a xeno-architecture to match’, ‘the new local’ en het docudrama ‘WTC a Love Story’.

Lotte Lola Vermeer

Literaire Talentenshow

Lotte Lola Vermeer studeerde af aan de opleiding Writing for Performance aan de HKU en behaalde een master aan het RITCS in Brussel. Ze werkt o.a. als toneelschrijver en scenarist en maakt met Het Pijpcollectief theater. Binnen het Slow Writing Lab zoekt ze naar het verschil tussen het mentale en het fysieke en de overeenkomst tussen Marina Abramovic en Russische amateurpornografie. In juli reisde ze naar Rusland met het doel remedies tegen pijn te vinden. Ze testte er vooroordelen en belandde op plekken die niet zichtbaar zijn via Google Streetview. Op het Brainwash Festival deelt ze een glimp van wat ze er heeft ontdekt

Dit programma is een samenwerking met Slow Writing Lab.

Luc de Groen

Het gesprek

Een man en een vrouw zitten tegenover elkaar. Ze praten. Ze proberen van elkaar te winnen, bezien hun mogelijkheden. Als zij nou eens haar stem verheft? Als hij nou eens gaat huilen? Als hij nou eens gaat huilen en zij dat niet toestaat? In de voorstelling Het gesprek van Luc de Groen komen macht en machtsmisbruik samen in een gesprek tussen twee van de belangrijkste filosofen van de 20ste eeuw: Jean-Paul Sartre en Simone de Beauvoir, gespeeld door Emma Pelckmans en Nick Livramento Silva. Na een leven lang strijd, en analyse van die strijd, is immers ieder woord geladen, en draait al het intellect nog maar om een ding: kan ik er het gesprek mee winnen?

Luc de Groen maakt voorstellingen op het snijvlak van het filosofische, het literaire en het theatrale.

Lucas van Lierop

De macht van rouw

De afgelopen kwart eeuw zijn we veel politieke vanzelfsprekendheden verloren. Solidariteit, Europese eenheid, gastvrijheid, en nog veel meer: waarom hebben wij zo weinig tijd genomen om om deze verliezen te rouwen? Voordat we kunnen werken aan de samenleving van de toekomst, moeten we eerst tijd nemen om stil te staan. Een pleidooi voor rouw in het politieke en publieke leven.

Met: Ivana Ivkovic (lezing), Paul van Utrecht (gitaar), Jasper le Clercq (viool), Polly Leech (mezzosopraan), Lucas van Lierop (tenor) en Cody Quattlebaum (bas-bariton). Regie: Marcel Sijm. Met filosofische fragmenten van Judith Butler en Rudi Visker en muzikale fragmenten uit de barok, romantiek en hedendaagse muziek. Dit programma is een samenwerking tussen Brainwash Festival en de Nationale Opera & Ballet.

Maarten Van Der Graaff

Fictieve Stellingen

Maarten van der Graaff (1987) groeide op in een gereformeerd gezin op Goeree-Overflakkee en geldt als een van de meest getalenteerde auteurs van zijn generatie. Hij debuteerde in 2013 met de dichtbundel Vluchtautogedichten, die het jaar daarop werd bekroond met de C. Buddingh’-prijs. Hij vertelt over het verlangen naar religie en spiritualiteit in onze rationele, geglobaliseerde wereld.

Tijdens Fictieve stellingen interviewen Anna Luyten en Lietje Bauwens auteurs over filosofische overpeinzingen, verstopte (politieke) theorieën en maatschappijkritische reflecties in specifieke literaire zinnen uit hun werk.

Marjolein Visser

Literaire Talentenshow

Marjolein Visser (1989) schrijft proza en non-fictie. Als traumapsycholoog in opleiding werkte ze met veel patiënten met hechtingsproblemen. Ze zei regelmatig bemoedigend: “Als je maar in contact bent met je eigen kern, dan komt alles goed.” Als toegift voegde ze soms nog toe: “Uiterlijke schijn is niet belangrijk in contact, zelfvertrouwen wel.” Nu (veel patiënten en een aantal persoonlijke ervaringen verder) denkt ze dat ze haar mond had moeten houden. De hele wereld beoordeelt je steeds weer opnieuw en daar heb je maar mee te dealen. Als je voorkomen beoordeeld of bedreigd wordt, kom je dan dichter bij je eigen kern of juist niet? En wie van ons kunnen hier goed mee omgaan, en wie minder? ,hr> Dit programma is een samenwerking met Slow Writing Lab.

Minne Kersten

Literaire Talentenshow

Minne Kersten is beeldend kunstenaar. In 2016 studeerde ze af aan de Gerrit Rietveld Academie in de richting Beeld & Taal. Op dit moment is ze resident bij de Ateliers in Amsterdam. Tijdens Brainwash vertelt Minne vertelt over een personage dat ze probeert te traceren via een reeks objecten. De voorwerpen hebben met elkaar gemeen dat ze allemaal van plastic zijn. Net als de plastische eigenschap van plastic, wordt de tekst telkens in andere vorm gegoten. Zo belandt het karakter oa. in kunstnagels, de binnenruimte van een gehoorapparaat en in een tuinstoel op een conferentiecentrum.

Dit programma is een samenwerking met Slow Writing Lab.

Miriam Rasch

Berichten uit een postdigitale wereld

De wereld raakt meer en meer in de ban van data. Digitale technologie maakt het mogelijk onze voorkeuren en gedragingen te verzamelen, analyseren, verhandelen en voorspellen. Het beeld dat zo van de mens ontstaat heeft de schijn van objectiviteit, maar is verre van neutraal. Miriam Rasch, filosoof en schrijver gaat met Maxim Februari in gesprek over de vraag wat het betekent om mens te zijn in een door data geregeerde wereld.

Paul van Utrecht

De macht van rouw

De afgelopen kwart eeuw zijn we veel politieke vanzelfsprekendheden verloren. Solidariteit, Europese eenheid, gastvrijheid, en nog veel meer: waarom hebben wij zo weinig tijd genomen om om deze verliezen te rouwen? Voordat we kunnen werken aan de samenleving van de toekomst, moeten we eerst tijd nemen om stil te staan. Een pleidooi voor rouw in het politieke en publieke leven.

Met: Ivana Ivkovic (lezing), Paul van Utrecht (gitaar), Jasper le Clercq (viool), Polly Leech (mezzosopraan), Lucas van Lierop (tenor) en Cody Quattlebaum (bas-bariton). Regie: Marcel Sijm. Met filosofische fragmenten van Judith Butler en Rudi Visker en muzikale fragmenten uit de barok, romantiek en hedendaagse muziek. Dit programma is een samenwerking tussen Brainwash Festival en de Nationale Opera & Ballet.

Pim Korsten

De wereld in 2030

De wereld staat in brand en of het ooit beter wordt is nog maar de vraag. Het is gemakkelijk om te doemdenken over de toekomst. Maar zijn er ook hoopvolle scenario’s? Toekomstgericht onderzoeksinstituut Freedomlab denkt van wel. Econoom en filosoof Pim Korsten presenteert een scenario waarin China oplossingen biedt voor ‘s werelds meest bedreigende ontwikkelingen.

Polly Leech

De macht van rouw

De afgelopen kwart eeuw zijn we veel politieke vanzelfsprekendheden verloren. Solidariteit, Europese eenheid, gastvrijheid, en nog veel meer: waarom hebben wij zo weinig tijd genomen om om deze verliezen te rouwen? Voordat we kunnen werken aan de samenleving van de toekomst, moeten we eerst tijd nemen om stil te staan. Een pleidooi voor rouw in het politieke en publieke leven.

Met: Ivana Ivkovic (lezing), Paul van Utrecht (gitaar), Jasper le Clercq (viool), Polly Leech (mezzosopraan), Lucas van Lierop (tenor) en Cody Quattlebaum (bas-bariton). Regie: Marcel Sijm. Met filosofische fragmenten van Judith Butler en Rudi Visker en muzikale fragmenten uit de barok, romantiek en hedendaagse muziek. Dit programma is een samenwerking tussen Brainwash Festival en de Nationale Opera & Ballet.

Rita Hoofwijk

While waiting

Het fascineert Rita Hoofwijk dat wachten het ergens zijn is, waar je alleen bent omdat je nog niet daar kunt zijn waar je in een toekomst terecht wil komen. Het lijkt een ruimte of een toestand te zijn die we liever zouden overslaan. In while waiting zullen we zien wat er kan gebeuren zodra we in die andere tijdsbeleving van het wachten terechtkomen. Rita Hoofwijk werkt voor Brainwash Festival aan een performance in De Brakke Grond.

Sytske van Koeveringe

Literaire Talentenshow

Sytske van Koeveringe (1988) schrijft. Ze publiceert zo nu en dan. Bijvoorbeeld in NRC en Vrij Nederland. Momenteel werkt ze aan haar tweede roman én een tweede toneelstuk, daarnaast hangt ze wat rond in het leven. Voor Brainwash legt ze een scala aan antwoorden voor die eventueel beantwoord kunnen worden op de bekende (soms ook stomme) vraag: Waar denk je aan? Hoe kan deze vraag zo luchtig overkomen terwijl het denken ansich mega complex is? Om nog maar te zwijgen over de hoeveelheid (en tegelijkertijd soms beperkte) woordenschat die we hebben.

Dit programma is een samenwerking met Slow Writing Lab.

Victor Koppe

Wie de wet breekt

Steeds meer kunstenaars, theatermakers, architecten en activisten verdiepen zich in het recht. Maar kan kunst wel echt politieke verandering brengen door het rechtssysteem in te zetten? Internationaal strafrechtadvocaat Victor Koppe was betrokken bij de oorlogstribunalen van Rwanda en Sierra Leone en werd bekend door het verdedigen van onder andere Mullah Krekar en Samir A. (en andere leden van de Hofstadgroep), Nuriye Kesbir (voorvechtster van de Koerdische vrouwenbeweging), en meest recent Nuon Chea, een van de voormalig leiders van de Rode Khmer die terecht staat voor het Cambodjatribunaal. Tijdens Wie de wet breekt gaat Staal in discussie met voormalig internationaal strafrechtadvocaat Victor Koppe over morele hypocrisie binnen het internationaal recht, de wet als een Westers script en de vraag of performatieve kunstprojecten kunnen bijdragen aan meer gerechtigheid.

Mister Motley organiseert tijdens Brainwash Festival drie gesprekken tussen kunstenaars, wetenschappers en denkers over hedendaagse ontwikkelingen in de kunst.

WHAT IF!

Pop-up museum

1968 was een iconisch jaar, waarin mensen van over de hele wereld in opstand kwamen tegen het gezag. Vijftig jaar na dato onderzoeken we in deze reizende expositie wat er terecht gekomen is van de idealen van toen. Het museum toont persoonlijke verhalen van ‘68-ers uit Oost- en West-Europa, maar ook gewaagde ideeën van jonge denkers van nu. Ontdek de ‘geest van ‘68’, deel je eigen revolutionaire ideeën in de interactieve WHAT IF!? photo booth en ervaar hoe moeilijk het is een democratie in evenwicht te houden. Het pop-up museum reist door heel Europa en is onderdeel van het Iron Curtain Project, een multimediaproject over de staat van Europa van journalistencollectief Bureau Boven en Uitgeverij Autres Directions.

Wout Waanders

Literaire Talentenshow

Wout Waanders (1989) schrijft gedichten en verhalen en publiceerde o.m. in Hollands Maandblad en Das Magazin. Tijdens Zomergasten zag hij Eric Wiebes opperen dat de kunsten zich meer moeten gedragen naar het aloude economische principe van vraag en aanbod. Hij is daarin niet de enige. De afgelopen jaren roepen politici steeds vaker dat kunstenmakers moeten maken wat het publiek wil zien, niet andersom. Waanders onderzoekt wat dat in de praktijk betekent voor iemand die op het podium zelfgeschreven teksten voordraagt. Wie is het publiek? En hoe kom je er achter wat het nou eigenlijk precies wil?

Dit programma is een samenwerking met Slow Writing Lab.

Sennay Ghebreab

Artificiële intelligentie & racisme

We zijn allemaal bekend met de doemscenario’s over hoe artificiële intelligentie de ondergang van de mens kan betekenen. Maar waar blijft het positieve verhaal? Wat kunnen wij leren van de kennis die neurale netwerken over de mens opdoen? Hoe kunnen we AI inzetten om de wereld te verbeteren? Neuro-informaticus Sennay Ghebreab komt vertellen over hoe AI soms ongemerkt de slechte trekjes van de mens overneemt maar ook wat we van de nieuwe wezens van het digitale tijdperk kunnen leren.

Yentl van Stockum

Literaire Talentenshow

Yentl van Stokkum (1991) is schrijver en Brontëfan, een negentiende-eeuwse literaire familie. Het afgelopen jaar heeft ze zich verdiept in het leven en de boeken van de Brontë-zusters. Ze zwierf door de Engelse moors, plukte struikhei, bezocht geboortehuizen en begraafplaatsen. Aan de hand van dit onderzoek én met de hulp van de geest van Emily Brontë, wil Yentl vertellen over dode genieën, ontembare landschappen, alleenreizende vrouwen en seances.

Dit programma is een samenwerking met Slow Writing Lab.

Brainwash Festival

Brainwash Festival 2018

Susan Blackmore Evolutie & de toekomst van AI

Paul Mason Bullshit jobs & postkapitalisme

George Monbiot Sociale & ecologische crisis

Branko Milanovic Ongelijkheid, noodlot & superrijken

Gloria Wekker Ongemak, omgang & onschuld

Maxim Februari Mens-zijn & ongeremde data

Paul Verhaeghe Falen, idealen & eigenheid

Griet Op de Beeck Leven & overleven

Romana Vrede Schoonheid & details

Ad Verbrugge Globalisering & Burn-outs

Alfred Birney Zin & het leven

Avinash Changa Virtual reality & de toekomst

Babah Tarawally Asielzoeker, Afrikaan & meer vooroordelen

Babs Gons Drama & Poëzie

Beate Rössler Autonomie, Kafka & een geslaagd leven

Carl Cederström Tirannie van geluk

Dalilla Hermans Geliefd, gewaardeerd & gekleurd

Emanuel Rutten Geloof & bestaan

Fabian Scheidler Systeem & Verzet

Gabriël van den Brink Globalisering & moraliteit

Govert Buijs Het postmoderne bestaan

Haroon Sheikh Een nieuwe wereldorde

Janna van Grunsven Seks, Seksrobots & Intimiteit

Jelle van Baardewijk Digitalisering & Secularisering

Julian Baggini Troost & Nepnieuws

Lisa Doeland Een plastic toekomst

Marieke Lucas Rijneveld Fantasie als overlevingsstrategie

Maurizio Montalti Een plastic toekomst

René ten Bos Het Volk & De grot

Teun van de Keuken Overleven in de supermarkt

Tinkebell Angst & Gevaar

Wolfram Eilenberger Heidegger, Arendt & Wittgenstein

Boris Konrad Vergeten & herinneren

Elize de Mul Selfies & zelfreflectie

Fleur Jongepier Bij nader inzien: Voltooid leven

Gian van Grunsven Over komen & zelfbeminning

Jan-Willem Duyvendak Geen plek zoals thuis

Linda Duits Teloorgang van seksuele tolerantie

Marjolijn van Heemstra Over verwachtingen

Matthé Scholten Bij nader inzien: Preventief opsluiten

Murat Isik De andere kant van onze samenleving

Philipp Blom Breuklijnen & de Brexit

Sem de Maagt Bij nader inzien: Erfrecht

Teun Voeten De toekomst van oorlogsvoering

Bas van Bavel De (on)zichtbare hand

Menno de Bree Doe wat goed voelt - en andere onzin

Ype de Boer De inhoudsloze mens

Adeola Enigbokan Vreemdelingen en vrienden

Alexander van Wijnen De wereld in 2030